Các biện pháp thực thi quyền trong sở hữu công nghiệp

Luật sư quận Tân Bình tư vấn hổ trợ doanh nghiệp trong quá trình phát triển của quý công ty

 Chủ thể quyền có thể thực hiện quyền tự bảo vệ hoặc yêu cầu các cơ quan thực thi xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp bằng các biện pháp dân sự, hành chính, hình sự hoặc yêu cầu áp dụng biện pháp kiểm soát hàng hóa xuất, nhập khẩu để phát hiện, ngăn chặn và xử lý hành vi xuất, nhập khẩu hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm gồm Tòa án, thanh tra, quản lý thị trường, hải quan, công an, Ủy ban nhân dân các cấp có thẩm quyền. Cụ thể là:

-Biện pháp dân sự, hình sự:

Tòa án có thẩm quyền áp dụng biện pháp dân sự và biện pháp hình sự. Trong trường hợp cần thiết, Tòa án có thể áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật. Cần lưu ý, việc khởi kiện tại Tòa án chỉ nên thực hiện khi chủ thể quyền có thể chứng minh được thiệt hại của mình do hành vi vi phạm gây ra và có yêu cầu bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, việc chứng minh thiệt hại hiện nay còn gặp nhiều khó khăn do đặc thù của các tài sản trí tuệ là tài sản vô hình, do đó sẽ khó thuyết phục Tòa án chấp nhận các thiệt hại và yêu cầu bồi thường được đưa ra. Tòa án thường là nơi giải quyết các vụ việc tranh chấp có các tình tiết phức tạp, khi mà các chủ thể tranh chấp không thể đưa ra được tiếng nói chung trong vụ tranh chấp hoặc là phương thức giải quyết tranh chấp áp dụng khi biện pháp hành chính không thành công.

-Biện pháp hành chính:

Các cơ quan thanh tra, công an, quản lý thị trường, hải quan, Ủy ban nhân dân các cấp có thẩm quyền áp dụng biện pháp này. Trong trường hợp cần thiết, các cơ quan này có thể áp dụng biện pháp ngăn chặn và xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật. Hiện nay, việc xử lý các vi phạm về sở hữu trí tuệ ở cả quy mô nhỏ, vừa và lớn thường được giải quyết theo biện pháp hành chính vì các cơ quan như quản lý thị trường, công an, v.v., thường có những bộ phận chuyên môn để giám sát và kiểm tra việc tuân thủ pháp luật. Cơ quan quản lý thị trường hiện nay có các đội cơ động chuyên giám sát thị trường và tiến hành xử phạt hành chính với những vi phạm về sở hữu trí tuệ. Cơ quan này hoạt động khá hiệu quả bởi tính linh hoạt và kinh nghiệm công tác. Bên cạnh đó, cơ quan công an kinh tế cũng có những lợi thế nhất định trong việc giải quyết các xâm phạm về sở hữu trí tuệ như kiểm tra, xử lý việc buôn bán, nhập khẩu hàng giả với số lượng lớn.

-Biện pháp kiểm soát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ:

Cơ quan Hải quan có thẩm quyền áp dụng biện pháp này. Chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ có quyền yêu cầu hải quan đình chỉ việc thông quan của hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu. Ngoài việc phải chứng minh chủ sở hữu thực sự của quyền sở hữu trí tuệ, người yêu cầu còn phải đặt cọc một khoản tiền và chứng minh rằng hàng hóa bị đình chỉ trên xâm phạm tới quyền sở hữu trí tuệ của mình. Mặc dù thời hạn đình chỉ việc thông quan là 10 ngày, nhưng người yêu cầu có thể gia hạn thêm 20 ngày nếu có lý do hợp pháp. Trong thời gian đình chỉ, chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ phải chứng minh được các hành vi vi phạm trên. Trong trường hợp không chứng minh được, người yêu cầu đình chỉ sẽ phải bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu hàng hóa những thiệt hại do hàng hóa bị đình chỉ thông quan.

Ngoài ra, Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng tham gia thực thi quyền sở hữu trí tuệ, trong các vụ việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh, xử lý tên miền xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và xử lý tên doanh nghiệp xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Để xác định một dấu hiệu có phải yếu tố xâm phạm quyền không, các cơ quan thực thi pháp luật trên có thể cần tới sự hỗ trợ của cơ quan giám định về sở hữu trí tuệ. Ở Việt Nam, cơ quan giám định sở hữu trí tuệ uy tín là Viện Khoa học Sở hữu trí tuệ do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ thành lập. Cơ quan này hỗ trợ chủ thể quyền và các cơ quan thực thi đánh giá yếu tố nghi ngờ có phải là yếu tố xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ không. Trong trường hợp các xâm phạm không rõ ràng, hiển nhiên hoặc cần có ý kiến của chuyên gia để phục vụ cho công tác thực thi quyền, Viện Khoa học Sở hữu trí tuệ có thể là một cơ quan đắc lực trong việc giám định.

Ngoài ra, tuy không có chức năng xác định yếu tố xâm phạm quyền nhưng Cục Sở hữu trí tuệ là cơ quan chuyên môn mà các cơ quan thực thi quyền có thể tham vấn trong trường hợp cần thiết.