Luật Sư quận Tân Bình tư vấn hợp đồng xây dựng cho doanh nghiệp
Hoạt động xây dựng được xem là công việc đầu tiên và quan trọng bậc nhất trong quá trình triển khai, kinh doanh, vận hành hoặc sử dụng bất kỳ công trình hoặc dự án nào. Do vậy, chủ đầu tư (và những nhà tư vấn của họ) thường yêu cầu nhà thầu phải hoàn thành công trình hoặc dự án trong thời gian đã định. Việc không hoàn thành công trình hoặc dự án theo đúng thời gian đã định sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy nguy hiểm, bao gồm cả những thiệt hại do việc phải kéo dài thời gian thực hiện, chi phí quản lý, thi công và vận hành công trình hoặc dự án tăng cao, các chủ thể thứ ba khiếu nại về quyền, v.v..
Trừ những trường hợp đặc thù hoặc những dự án có quy mô hay giá trị đầu tư nhỏ, hầu hết các trường hợp còn lại đều dựa trên các hợp đồng xây dựng có thời gian thực hiện công việc kéo dài. Trong nhiều trường hợp, thời gian thực hiện hợp đồng xây dựng có thể kéo dài tới nhiều năm.
Chính vì vậy, sự thay đổi về bối cảnh trong tương lai so với bối cảnh khi tiến hành ký kết hợp đồng, bao gồm cả việc thay đổi về luật pháp, về điều kiện tài chính, về giá cả, về nhân sự, v.v., của tất cả các bên có liên quan trong hợp đồng xây dựng thường xuyên xảy ra.
Không chỉ kéo dài về mặt thời gian thực hiện công việc, hợp đồng xây dựng thông thường còn có các quy định mà ở đó cho phép nhà thầu được quyền kéo dài thực hiện, trong đó phải kể tới1:
- Việc kéo dài do lỗi của nhà thầu (thiếu năng lực, kinh nghiệm, lâm vào tình trạng mất khả năng thanh toán, vi phạm an toàn lao động, v.v.);
- Việc chậm trễ của một hoặc một số gói thầu/hợp đồng khác có liên quan trong dự án;
- Việc bổ sung, thay đổi công việc;
| 1. Khoản 4 và 5 Điều 8 Hợp đồng FIDIC Red Book 1999. |
- Tình trạng thời tiết diễn biến bất thường;
- Do can thiệp quá mức hoặc không thực hiện đúng thủ tục của cơ quan chức năng;
- Do xảy ra tình huống bất khả kháng hoặc điều kiện vật chất không thể dự đoán trước;
- Do chủ đầu tư vi phạm các quy định của hợp đồng (chậm trễ thanh toán, chậm trễ xác nhận/chấp thuận, chậm bàn giao mặt bằng, v.v.).
Vì vậy, tùy thuộc vào vai trò và vị trí của mình khi tư vấn cho khách hàng về hợp đồng xây dựng, Luật sư cần cân nhắc kỹ các trường hợp gia hạn mà chủ đầu tư hoặc nhà thầu có thể sẽ phải đối mặt hoặc trường hợp được quyền yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành khi gặp một trong những vấn đề như đã được liệt kê.
Cũng cần lưu ý rằng, việc xem xét, đánh giá những sự kiện dẫn tới kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng trong hợp đồng xây dựng là một vấn đề phức tạp, nếu không nói là phức tạp nhất, bên cạnh vấn đề điều chỉnh giá hợp đồng do thay đổi chi phí.
Bên cạnh những yếu tố về trình độ và nhận thức của các bên đối với vấn đề gia hạn thời gian hoàn thành, quy định của pháp luật có liên quan, v.v., thì những yêu cầu về: Thời gian đệ trình thông báo sự kiện dẫn tới kéo dài thời gian hoàn thành công việc; chi tiết ảnh hưởng của những sự kiện đó tới việc hoàn thành công việc; việc lưu giữ các hồ sơ, tài liệu, chứng cứ hoặc dữ liệu của nhà thầu về những tác động của những sự kiện đó, v.v., cũng đóng vai trò rất quan trọng. Việc đệ trình không đúng hạn, không đầy đủ có thể dẫn tới việc khiếu nại gia hạn thời gian hoàn thành bị bác bỏ bởi chủ đầu tư hoặc bởi cơ quan tài phán (Trọng tài hoặc Tòa án) mà các bên đã lựa chọn.
Việc gia hạn bất kỳ thời gian thực hiện hợp đồng nào cũng ảnh hưởng trực tiếp tới chi phí thực hiện hợp đồng, bao gồm nhưng không giới hạn chi phí gián tiếp, chi phí trực tiếp và lợi nhuận dự kiến. Trong rất nhiều trường hợp, việc bảo vệ quyền được yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành sẽ giúp cho nhà thầu không chỉ tránh khỏi việc phải chịu
trách nhiệm về thiệt hại do sự chậm trễ mà còn có thể có được một sự bù đắp tài chính xứng đáng từ sự gia hạn đó. Ngược lại, việc bác bỏ các yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành sẽ đồng thời trao cho chủ đầu tư quyền được khiếu nại về những thiệt hại do chậm trễ và/hoặc từ chối các nghĩa vụ khác phát sinh từ việc gia hạn, chẳng hạn việc điều chỉnh giá hợp đồng.
Chính sự đối lập trực tiếp về lợi ích giữa các bên liên quan đến việc gia hạn thời gian hoàn thành công việc đã dẫn đến nhiều tranh chấp xây dựng xảy ra trên thực tế xuất phát từ hoặc có liên quan trực tiếp tới vấn đề này. Do đó, khi tư vấn cho khách hàng, Luật sư không thể bỏ qua yếu tố này nhằm phòng tránh những hệ quả tiêu cực có thể xảy ra.
Đối với một sự kiện hay tình huống có thể ảnh hưởng trực tiếp, dẫn tới việc kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng, Luật sư cần sự trợ giúp của kỹ sư hoặc chuyên gia về tiến độ hoặc những người am hiểu về bản chất công việc để đánh giá vấn đề được chính xác, chi tiết và đa chiều. Đối với Luật sư, phương pháp luận chủ yếu có thể đề xuất kiểm tra hoặc sử dụng để đánh giá các yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành bao gồm:
- Có hay không có tình huống hoặc sự kiện dẫn tới việc gia hạn thời gian hoàn thành;
- Nhà thầu đã thực hiện việc thông báo và đệ trình đúng hạn các chi tiết ảnh hưởng từ sự kiện hay tình huống dẫn tới việc kéo dài thời gian hoàn thành hay không;
- Nhà thầu đã thực hiện những biện pháp hay giải pháp nào được xem là cần thiết để khắc phục, vượt qua hoặc giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực của hoàn cảnh;
- Có hay không tình huống trễ hạn xảy ra đồng thời (nhà thầu cũng có lỗi trong việc trễ hạn những công việc khác, ở khía cạnh khác đã xảy ra hoặc kết thúc trùng với khoảng thời gian mà chủ đầu tư có lỗi dẫn tới trễ hạn thời gian hoàn thành);
- Có hay không những tình huống hoặc sự kiện mà nhà thầu có thể đẩy nhanh tiến độ để bù đắp lại những sự kiện gây ra trễ hạn.
Tóm lại, đối với hợp đồng xây dựng thì thời gian là chi phí. Nguyên lý này là cốt lõi và sẽ là chìa khóa cho việc giải quyết những vấn đề khác có thể nảy sinh.
